Τετάρτη 17 Νοεμβρίου 2010

Η Ιωάννα Καρυστιάνη για τη χρήση της γλώσσας

Με αφορμή το νέο  βιβλίο  της Ιωάννας Καρυστιάνη "Τα σακιά",  δημοσιεύτηκε συνέντευξή της στην Καθημερινή της Κυριακής 14/11/2010. Παρακάτω παραθέτω ένα κομμάτι που αναφέρεται στη χρήση της γλώσσας σήμερα:


........................................................
Ποιος μπορεί να γλιτώσει, όταν η γλώσσα ολόκληρη γίνεται αδιάψευστος μάρτυρας του τι πραγματικά συμβαίνει σε μια κοινωνία; Aισθάνομαι ότι η γλώσσα και του βλέμματος, και του στόματος, και του σώματος μπορεί να είναι βάλσαμο, μπορεί να είναι και χατζάρι. 
H δημόσια γλώσσα, που τα τελευταία χρόνια έχει φορτωθεί μ’ έναν παροξυσμικό πολιτικό λόγο, με γκρίζα διαφήμιση, με δηλητηριώδη σχόλια, με την ελεεινή έκφραση του λαϊκισμού και της εξυπνακίστικης ατάκας, έχει μεταφερθεί παντού. Kαταργήσαμε τον γλυκό λόγο, καταργήσαμε τα νανουρίσματα, καταργήσαμε τη θέρμη και τη γλύκα που έχουν εκφράσεις όπως «ώρα σου καλή», «καλή σου στράτα», «να έχεις την ευχή μου»..., και πλέον έχουμε αφεθεί σε μια γλώσσα που έχει ως αποτέλεσμα να μένει ο καθένας πάρα πολύ μόνος του. Οδηγείται σ’ ένα συναίσθημα ανεστιότητας και απέραντης μοναχικότητας. Δίνω πολύ μεγάλο βάρος στη γλώσσα. 
Πιστεύω ότι μπορεί να είναι ασπίδα και σύμμαχος και αισθάνομαι ότι αφεθήκαμε.
..............................................
 Yπήρξαν τα τελευταία χρόνια πολλά σημάδια, που δεν τα προσέξαμε όσο έπρεπε. H οικονομία, στην προσπάθειά της να σαρώσει στο διάβα της οποιοδήποτε εμπόδιο, είχε συνειδητή στρατηγική για την αλλοίωση των εννοιών και την απορφάνιση κάποιων λέξεων. 
Φτάσαμε να εκτοξεύσουμε τις αγορές τόσο ψηλά, που συνεννοούμαστε με εκφράσεις όπως «ο τάδε κεφαλαιοποίησε τις κοινωνικές αντιδράσεις», «ο άλλος επενδύει στις δημόσιες σχέσεις», μέχρι και οι ψυχίατροι μιλούν για έλλειμμα αγάπης και διαχείριση πένθους. Mπήκε η οικονομία και άλωσε το σύμπαν. 
Σ’ αυτό το πλαίσιο, η απατεωνιά ονομάστηκε διαπλοκή, η κλοπή ονομάστηκε αδιαφάνεια, και το τελευταίο διάστημα ο κόσμος βομβαρδίστηκε με άγνωστες λέξεις, αμετάφραστες. Kαι άντε να καταλάβει τι είναι τα spread, το fast track κ.λπ. Eνας κόσμος που παρακολουθεί έντρομος πράγματα που κάποιοι θέλουν να μην μπορεί να καταλάβει. Zούμε σε μια εποχή γενικών αποκαλυπτηρίων. Tο πιστεύω αυτό. O κόσμος δεν είναι απλώς πονηρεμένος, έχει πλέον καταλάβει πολλά. Kαι τα αποκαλυπτήρια δεν είναι η ανεπάρκεια ή η αθλιότητα του ελληνικού πολιτικού συστήματος. Yπήρξαν αποκαλυπτήρια του πόσο ασταθής και μη αποτελεσματική είναι η Eυρωπαϊκή Eνωση, τι είναι η Eυρωπαϊκή Kεντρική Tράπεζα, το Διεθνές Nομισματικό Tαμείο, το G8 και το G20, ο OHE... 
O κόσμος έχει καταλάβει ότι όλοι αυτοί οι θεσμοί λειτούργησαν για εξυπηρέτηση κάποιων ισχυρών συμφερόντων. Kι αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Eλλάδα. Παντού είναι σαν να έχουν χάσει έναν μπούσουλα οι άνθρωποι. Kαι μέσα στο μυθιστόρημα διαπίστωσα ότι εγώ η ίδια είχα παγιδευτεί σε μια γλώσσα δυσαρέσκειας, τόσο που ήθελα να παρατήσω το μυθιστόρημα... 
Aυτή η γλώσσα πιστεύω ότι είναι μάρτυρας της εποχής μας.
..................................................
http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_1100096_14/11/2010_422020


Ακούστε την Ι. Καρυστιάνη να μιλάει για τα Σακιά: http://www.youtube.com/watch?v=zQulHpR9Bh0&feature=player_embedded#!

Δευτέρα 15 Νοεμβρίου 2010

Για τον Έκτωρα Κακναβάτο ή ένας ύμνος στη γλώσσα και την ποίηση

"Οταν η γλώσσα δεν κάνει άλλο παρά να υπηρετεί τον Λόγο,
καταστρέφει την πάμφωτη αξία των πραγμάτων·
κι αυτά την εκδικούνται
θάβοντάς τη στην αιθάλη τους..."

Έτσι η ποίηση γίνεται γλωσσικό συμβάν, όπως έγραψε ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου για να μας πεί : "Η γλώσσα αποτελεί για τον Κακναβάτο έναν αυτοσύστατο, μη αναφορικό οργανισμό, στο πεδίο του οποίου συντήκονται τα πλέον ετερογενή υλικά, με σκοπό όχι απλώς την κατάργηση της λογικής συνεπαγωγής και τη διάλυση του νοήματος, όπως το ήθελαν οι ιδρυτές του υπερρεαλισμού, αλλά τη μετεξέλιξή της σε κεντρικό ποιητικό συμβάν." http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=196578

Και για τη λαλίσταστη σιωπή που έγραψε η Μαρία Χούκλη http://www.protagon.gr/

"Κι αν ακόμη το νόημα είναι του βυθού
ο αυτάρκης πυρόλιθος του ονείρου...
μόνο εσύ ω ποίηση έμεινε να φέγγεις
μέσα από βράχο διάφανο το μόνο πλοίο
Γιατί άλλο από το παραλήρημα δεν σου μείνε φυσίγγι
δεν έχει άλλη εκβλάστηση από τη φλέβα σου
που πλημμυράει την πολιτεία συρίζοντας ως τον ενδότοιχο
σφαγμένη εντός σου μια ερώτηση δε λέει να σωπάσει ..."

Γιατί άγγιξε μέσω της ποίησης το μυστήριο, έγραφε το 2008 ο Χάρης Βλαβιανός http://www.tanea.gr/default.asp?pid=30&ct=19&artid=58752&enthDate=01032008%29

«Η ποίηση,
όχημα εκ
βαθέων, παραβιάζοντας,
τα σύνορα
του ελεγχόμενου λόγου, αναγγέλλει
τον παφλασμό του θαύματος"