Τετάρτη 29 Φεβρουαρίου 2012

Περικοπές, εξορθολογισμός και επαναπροσδιορισμός στις ελληνικές βιβλιοθήκες, αυτή είναι η κυβερνητική πολιτική βιβλιοθηκών!

Η Υπουργός Παιδείας αναφέρθηκε στη "γενικότερη πολιτική περικοπών και εξορθολογισμού του ανθρώπινου δυναμικού και του επαναπροσδιορισμού του ρόλου των βιβλιοθηκών"  στην πρόσφατη επιστολή της πρός το Γενικό Συμβούλιο Βιβλιοθηκών,  η οποία και δημοσιοποιήθηκε πριν λίγες ημέρες. Η πολιτική που βλέπουμε εμείς μέχρι τώρα είναι κλείσιμο σχολικών και παιδικών βιβλιοθηκών, είναι η μη ανανέωση συμβάσεων, είναι η μη στελέχωση και χρηματοδότηση των βιβλιοθηκών, και παραπέρα είναι η αυταρχική συμπεριφορά απέναντι στους φορείς της Εκπαίδευσης, η μηχανιστική εφαρμογή "καινοτομιών" στην εκπαίδευση κτλ. κτλ.

Στην επιστολή σημειώνεται ότι "βιώνουμε μια τεράστια κρίση σε όλα τα επίπεδα", ότι χρειάζεται να "επενδύσουμε στη λογική της διατήρησης, του εκσυγχρονισμού, αλλά και της διάδοσης του πνευματικού μας πλούτου" (ως προς τη σύνταξη και το νόημα της πρότασης, αλήθεια το "αλλά" σε τι χρειάζεται;), γίνεται λόγος για τη "δημιουργία ενιαίου ψηφιακού χώρου στον τομέα των βιβλιοθηκών" και για την "ανάπτυξη δικτύου καινοτόμων υπηρεσιών και δράσεων" (αυτό κι αν ακούγεται βερμπαλισμός), που θα αποτελέσουν "μέσα από την τεχνική υποστήριξη της υποδομής των βιβλιοθηκών, αλλά και την επιμόρφωση του ανθρώπινου δυναμικού" τους "βασικούς πυλώνες για την αναβάθμισή τους".

Όμως, αν και η Πολιτεία έχει τη λογική (κατά τα ... παραπάνω), δηλώνει κατηγορηματικά ότι δεν μπορεί να αποτελεί "τον οικονομικό και διοικητικό πυλώνα υποστήριξης των βιβλιοθηκών" για τα επόμενα χρόνια!!!!  Επειδή λοιπόν οι δυνατότητες θα είναι περιορισμένες, οι βιβλιοθήκες καλούνται για "εξεύρεση και άλλων πηγών υποστήριξης και διεύρυνσης των λειτουργιών ώστε να ικανοποιήσουν σύγχρονες απαιτήσεις".

Αναφέρεται μαλιστα ιδιαίτερα στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το οποίο πέραν της ανέγερσης της νέας Εθνικής Βιβλιοθήκης υποστηρίζει και τη λειτουργία αρκετών δημόσιων και ιδιωτικών βιβλιοθηκών. Εδώ, και χωρίς να έχω λόγο να μην αναγνωρίσω στο κάτω κάτω και τη συμβολή του Ιδρύματος στην υποστήριξη βιβλιοθηκών, κανένα Ίδρυμα όμως δεν (πρέπει να γίνεται αποδεκτό ότι μπορεί να) κάνει γενική πολιτική, αυτό δηλαδή που είναι χρέος της Πολιτείας (και να σημειώσω παραπέρα όχι αποκλειστικά και μόνο του Υπουργείου Παιδείας).

Στην επιστολή της Υπουργού Παιδείας διαβάζω:
  • ότι κυβερνητική πολιτική είναι περικοπές και εξορθολογισμός του ανθρώπινου δυναμικού (;)
  • ότι η Πολιτεία δεν μπορεί να υποστηρίζει οικονομικά και διοκητικά τις βιβλιοθήκες (;)
  • ότι καλούνται ιδιωτικοί φορείς να παίξουν αυτό το ρόλο με τις ευλογίες της Πολιτείας
  • και ότι  η Πολιτεία αρκείται με ξένα κόλλυβα να κάνει δικό της συχώριο!
Όσο για τα περί "αναπροσδιορισμού του ρόλου των βιβλιοθηκών", περί "ενιαίου ψηφιακού χώρου" και τους άλλους βερμπαλισμούς, νιώθω ότι τα μέλη του Γενικού Συμβουλίου θα πρέπει να ένιωσαν τουλάχιστον άβολα με το μάθημα περί βιβλιοθηκών στον 21ο αιώνα. Λόγια λόγια για να γεμίσει η σελίδα μου φάνηκαν και ο/η συντάκτης της επιστολής σαν να αντέγραψε φράσεις από δω κι από κεί, καμιά πολιτική για τις βιβλιοθήκες δεν διατυπώνεται. Το μόνο κατανοητό της επιστολής όλης είναι η αναφορά στη "γενικότερη πολιτική περικοπών". 

Πραγματικά δυσκολεύομαι να κατανοήσω το λόγο αποστολής της επιστολής στο Γενικό Συμβούλιο Βιβλιοθηκών. Νιώθω πάντως ότι οι βιβλιοθήκες και οι βιβλιοθηκονόμοι έχουν την ωριμότητα και αντιλαμβάνονται το ρόλο τους, πόσο μάλλον τώρα σε μια "ρημαγμένη" χώρα, και αυτό κάνουν όσο μπορούν. Αναρωτιέμαι όμως, οι επαγγελματικές/επιστημονικές ενώσεις και τα τμήματα βιβλιοθηκονομίας διάβασαν την επιστολή;

Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2012

Ο Κωστής Παλαμάς, τολμηρός, δημοτικιστής και οραματιστής

Όσο να σε λυπηθεί
της αγάπης ο Θεός,
και να ξημερώσει μιαν αυγή,
και να σε καλέσει ο λυτρωμός,
ω Ψυχή παραδαρμένη από το κρίμα!
Και θ' ακούσεις τη φωνή του λυτρωτή,
θα γθυθείς της αμαρτίας το ντύμα,
και ξανά κυβερνημένη κι αλαφρή,
θα σαλέψεις σαν τη χλόη, σαν το πουλί,
σαν το κόρφο το γυναικείο, σαν το κύμα,
και μην έχοντας πιο κάτου άλλο σκαλί
να κατρακυλήσεις πιο βαθιά
στου Κακού τη σκάλα,
για τ' ανέβασμα ξανά που σε καλεί
θα αιστανθείς να σου φυτρώσουν, ω χαρά!
Τα φτερά,
τα φτερά τα πρωτινά σου τα μεγάλα!
...
Πού είν' η Αλήθεια; Μην πλανάν εσέ
βαθιονόητα λόγια τάχα·
την πηγή της δεν τη βρίσκεις
μέσα σου, άνθρωπε, μονάχα.
Θα τη βρης παντού στο ταίριασμα
- ω αρραβώνας λυτρωτής! -
της καρδιάς σου και του νου σου
με τα πάντα της ζωής. 
...
Δουλεύτε τον ξανά τον κόσμο στην φωτιά
και τα καλά του ξανανθίστε και τα κρίματα
χτυπώντας τον με το σφυρί και με τ' αμόνι!
 ...
Περάστε απάνου από τις μάντρες τα μουλάρια σας,
φτερώστε τα σαν τα σκουπόξυλα,
όταν οι μάγισσες τα καβαλάνε!
Ο κόσμος ακομμάτιαστος και απέραντος!
Όπου τελειώνουν οι στεριές,
τα πέλαγα αρχινάνε!

...
Μέσ' στους γύρους των κύκλων τα πάντα 
φεύγουν, έρχοντ' αλλάζουν, είν' ίδια"
και μια μέρα θα φτάση
ραγισμού και σεισμού για τα πάντα,
και, ω παιδιά μου, εσείς μόνο θα μένετε
ορθοί στύλοι κρατώντας την πλάση!
...

Το 1907 έγραψε το Δωδεκάλογο του Γύφτου ο Κωστής Παλαμάς, 10 χρόνια από την ήττα του 1897, ένα μεγάλο συμβολικό έργο, όπου οραματίζεται την αναγέννηση μετά την καταστροφή, συμβολικό έργο και για τις μέρες  που  περνάμε η χώρα  και οι άνθρωποί της.

...
Μες τις παινεμένες χώρες, Χώρα
παινεμένη, θα 'ρθει κι η ώρα,
και θα πέσεις, κι από σέν’ απάνου η Φήμη
το στερνό το σάλπισμά της θα σαλπίσει
σε βοριά κι ανατολή, νοτιά και δύση.
Πάει το ψήλος σου, το χτίσμα σου συντρίμι.
Θα ‘ρθει κι η ώρα
·
εσένα ήταν ο δρόμος
σε βοριά κι ανατολή, νοτιά και δύση,
σαν το δρόμο του ήλιου
·
γέρνεις·
όμως
το πρωί για σε δε θα γυρίσει.
Και θα σβήσεις καθώς σβήνουνε λιβάδια
από μάισσες φυτρωμένα με γητειές
·
πιο αλαφρά του περασμού σου τα σημάδια
κι από τις δροσοσταλαματιές
·
θα σε κλαιν’ τα κλαψοπούλια στ’ αχνά βράδια
και στα μνήματα οι κλωνόγυρτες ιτιές.
... 
Εμείς δε γονατίσαμε σκυφτοί
τα πόδια να φιλήσουμε του δυνατού
σαν τα σκουλήκια που πατεί μας
... 

Το 1907 ήταν και 10 χρόνια από την πρόσληψή του ως Γενικού Γραματέα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αυτή ήταν η επαγγελματική απασχόληση του ποιητή, απ΄ όπου όμως τιμωρήθηκε επανειλημμένα γιατί τόλμησε να υποστηρίξει τη δημοτική γλώσσα! Ήταν η εποχή των μεγάλων αγώνων για τη γλώσσα και η εποχή ανάπτυξης και καλλιέργειας των "εθνικών" φόβων, όπως πολύ σπουδαία και αναλυτικά το παρουσιάζει η Ρένα Σταυρίδη-Πατρικίου στο βιβλίο της  "Οι φόβοι ενός αιώνα" (εκδ. Μεταίχμιο, 2008).

Ήταν 27 Φεβρουαρίου του 1907 όταν στη Βουλή συζητείται τροπολογία που ορίζει ότι τα διδακτικά βιβλία πρέπει να συντάσσονται υποχρεωτικά  "εν γλώσση απλή και καθαρευούση ίνα μην εισβάλη ο χυδαϊσμός εις το Σχολείον".
Και  ενώ οι διαμάχες συνεχίζονται, το 1908 ο Κωστής Παλαμάς τιμωρείται από τον Υπουργό Παιδείας  με την ποινή της επίπληξης για τη δημόσια υποστήριξη της δημοτικής. Με την ίδια ποινή τιμωρήθηκε επίσης ο καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών μαθηματικός Νικόλαος Χατζιδάκης, ενώ τον ίδιο χρόνο τιμωρήθηκε με προσωρινή απόλυση και ο συγγραφέας Κώστας Παρορίτης, δάσκαλος τότε στην Ύδρα.

Και ήταν επίσης ίδιες μέρες του Φεβρουαρίου 1911, στη συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος όπου υπήρξε έντονο το ενδιαφέρον για την προσθήκη διατάξεων που θα όριζαν ότι η γλώσσα της εκπαίδευσης και η γλώσσα των δημοσίων υπαλλήλων θα είναι η καθαρεύουσα, η γλώσσα "την οποίαν ο Θεός δις εμφαντικώτατα μετεχειρίσθη..." (και ... επίσης η γλώσσα που ζητούσε  "ο εν Λαμία Σύλλογος των Μακεδόνων", οι καπνεργάτες Καρδίτσης, κάτοικοι Πύργου "κατά της μαλλιαρής γλώσσας", ο λαός της Κύμης, ο λαός του Μενιδίου, του Αιγίου, του Κιάτου κτλ.). Έτσι, η καθιέρωση της καθαρεύουσας ως επίσημης γλώσσας καθησύχαζε από τους ποικίλους φόβους κατάλυσης της εθνικής ενότητας που είχαν καλλιεργηθεί... Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, αν και  γενικά θετικός στην καθιέρωση της δημοτικής γλώσσας  όπως καταδεικνύεται από άλλες ενέργειες όπως την υποστήριξη της δράσης του Εκπαιδευτικού Ομίλου - Γληνού, Δελμούζου, Τριανταφυλλίδη με διάφορους τρόπους έστω και διστακτικά, υπέγραψε τις σχετικές διατάξεις, έκανε όμως μια δήλωση που ήταν σημαντική αλλά και προφητική:

"... Φρονώ ακραδάντως ότι εις πολιτικόν Σύνταγμα δεν επιτρέπεται η αναγραφή τοιαύτης διατάξεως, την οποίαν ο ιστορικός του μέλλοντος θα κρίνει ουχί προς το συμφέρον ημών..."

Ήταν τέλος 27 Φεβρουαρίου του 1943 όταν έφυγε ο ποιητής Κωστής Παλαμάς. Για το θάνατό του έγραψε ο μελετητής του Αιμίλιος Χουρμούζιος:

"Η προσωπικότητα του ποιητή που έλειψε από ανάμεσα μας ήταν η μορφή, το σύμβολο ενός παρελθόντος που ενώ είχε αμετάκλητα πεθάνει, διατηρούσε ωστόσο τη ζεστή παρουσία του... Ο θάνατος ενός μεγάλου είναι πάντα και μια σφραγίδα που αποτιθεται στην εποχή του. Αλλά είναι συνάμα και το κίνητρο για ένα πιο ελεύθερο, περισσότερο ανεπηρέαστο αντίκρυσμα της εποχής αυτής που αν έχουμε ξεπεράσει σαν άτομα μέσα στο χρόνο, υποσυνείδητα μας δυναστεύει και μας ταλαιπωρεί." (Αναφέρεται στο: Αποστολίδου Βενετία,  "Το παλαμικό παράδειγμα στην "Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" : υποθέσεις εργασίας", Επιστημονική συνάντηση στη μνήμη του Κ.Θ. Δημαρά, Αθήνα 18 - 19 Φεβρουαρίου, 1993, σελ. 127 - 138)

...
Φωτιά 'βαλαν, το κάψανε το σπίτι μου,
και σύντριψαν τη λύρα μου με τη βαθιά αρμονία.
Την Πολιτεία δυο Λάμιες τη ρημάζουνε:
η λύσσα του καλόγερου, του δάσκαλου η μανία.
Της Πολιτείας η πόρτα κλείστηκε,
με διώξανε, έρμος βρέθηκα στα έρμα μονοπάτια
·
και της Ιδέας της αστρομάτας, που έσφαξαν,
από τη στράτα μάζωξα τα ολόφωτα κομμάτια.
...
(Από την Τριλογία του θυμού, ποίημα του 1901 αφιερωμένο στον "ποιητή και συναγωνιστή Αργύρη Εφταλιώτη")

Σημ. Οι παραπάνω αναφορές για το γλωσσικό ζήτημα έχουν ληφθεί από το αναφερόμενο βιβλίο της Ρένας Σταυρίδη-Πατρικίου. Σχετικές με το γλωσσικό ζήτημα αναφορές ειδικά στο χώρο των  επιστημών έχω κάνει στην παρουσίασή μου στο τελευταίο συνέδριο Ορολογίας το Νοέμβριο 2011).

Κυριακή 26 Φεβρουαρίου 2012

Η φτώχεια θέλει καλοπέραση




 Το ΔΝΤ κι η Τρόικα μας έχουν κουζουλάνει
ήρθε κι ο παλιο Μέρκελος να μας αποτροζάνει!

Αυτά λέει ο Καρνάβαλος στις Καλύβες Χανίων και ξορκίζει τη μιζέρια σκορπώντας κέφι και προτείνοντας για το αποκριάτικο μενού ... αέρα κοπανιστό με αρίγανη και κέρασμα χαρούπι (αυτό το τελευταίο μου θύμισε τα παιδικά χρόνια τότε που μουλιάζαμε τα χαρούπια στο νερό και ύστερα το πίναμε, είχε μια ιδιαίτερη, γλυκειά γεύση το νερό, ή τα μασούσαμε όπως ήτανε για να παίρνουμε το χυμό τους απ΄ευθείας και φτύναμε ύστερα ό,τι έμενε).

Το Καλυβιανό Καρναβάλι όπως και το Ρεθυμνιώτικο είναι πολύ παλιά και ονομαστά στην Κρήτη. Ωραίο το αφιέρωμα του Βαγγέλη Κακατσάκη απ' όπου πήρα και την παραπάνω φωτογραφία, καθώς και τα λόγια της πρόσκλησης του Καλυβιανού Καρναβαλιού του 1957: 

Και στο πείσμα όλου του κόσμου ο Καρνάβαλος και πάλι
στις Καλύβες θα βροντήξει
και θα φάμε και θα πιούμε και χαλάλι μας, χαλάλι
και απού ’χει βήχα, ας βήξει.

Ελα κόσμε, τρέχα κόσμε, να μαζέψεις και να δεις
μασκαράδες να γελούνε και τους άλλους μασκαράδες
να γκαρίξεις να ρωτούνε και να λες πως τραγουδάς
κόσμε ψεύτη, κόσμε κλέφτη, που πιστεύεις στους παράδες.

Και για να μείνω στο πνεύμα της ημέρας, αλλά συνδυασμένα με το πνεύμα των ημερών όλων, αντιγράφω μια μαντινάδα του Αριστείδη Χαιρέτη ("Τι μαντινάδα να σου πώ...", Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 1996)  που νομίζω μας εκφράζει:

Στα όνειρα βλέπω τσι χαρές που ξυπνητός στερούμαι
μα δεν μπορώ και μια ζωή για σένα να κοιμούμαι...


Παρασκευή 17 Φεβρουαρίου 2012

Παραιτούμαι - δεν παραιτούμαι

Στην ορολογία λέμε ότι δύο όροι είναι συνώνυμοι ή οιονεί συνώνυμοι αν είναι εναλλάξιμοι ή όχι σε όλα τα συγκείμενα. Παράδειγμα: κυλικείο και καφενείο.

Κουίζ (των τελευταίων ημερών αλλά και δεκαετιών): 

Οι φράσεις "παραιτούμαι" και "θέτω την παραίτησή μου στη διάθεση του πρωθυπουργού" τι είναι;

Τα ΜΜΕ τουλάχιστον τι λένε;
Σκέφτομαι πως μάλλον έχει να κάνει με το βαθμό εντυπωσιασμού που θέλουν να δώσουν αντιστρόφως ανάλογα με το βαθμό ουσιαστικής προβολής του όλου θέματος!

Δευτέρα 13 Φεβρουαρίου 2012

Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου...

Το έθνος μας απειλείται!
Υπέρ βωμών και εστιών.
Μα πρέπει να συντομεύουμε Εξοχότατε,
μας περιμένουν για το τσάι!
Εν θα ουκ εστί πόνος ου λύπη

Ένας ζητιάνος ξύνει τ' αχαμνά του.
Ο άγνωστος στρατιώτης κρυώνει στο χιονόνερο
Ο υπουργός χειρονομεί, μια γριά σταυροκοπιέται.
Κύριε των δυνάμεων!!!
Των δυτικών, βέβαια, δυνάμεων.

Σκασμός ,σκασμός λοιπόν μιλάει ο υπουργός!
Τα γάντια χειροκροτούν,
οι φαντάροι παρουσιάζουν όπλα,
οι τράπεζες χωνεύουν τη λεία τους,
δυο αστυνόμοι τρέχουν.

Ποιος είναι;
Τίποτα, τίποτα.
Ποιος είναι;
Ένας άνεργος λιποθύμησε. Τίποτα.
Μπορεί και να πέθανε. Τίποτα.
Σκασμός!!! Σκασμός λοιπόν μιλάει ο υπουργός!

Πρέπει να εξοπλισθώμεν δια να διασφαλίσουμε
την ασφάλεια του έθνους...
Μακάριοι οι πεινώντες και οι διψώντες
Ω! sorry! Ε, με συγχωρείτε!
Η ελευθερία της πατρίδας ήθελα να πω

S. O. S.

Φυσάει, φυσάει απόψε φυσάει.
Τρέχουν οι δρόμοι λαχανιασμένοι, φυσάει
κάτω από τις γέφυρες φυσάει
μες τις κιθάρες φυσάει.

S.O.S.

Δως μου το χέρι σου φυσάει
Δως μου το χέρι σου

 
(Φυσάει, ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη, μουσική του Γιώργου Τσαγκάρη, τραγουδά ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου ενώ ακούγεται ο ηθοποιός Γιώργος Μιχαλακόπουλος)

Παρασκευή 10 Φεβρουαρίου 2012

Ξεπούλησαν την αξιοπρέπειά μας!


Ντροπή τους, 
δεν έφτανε ο ένας, 
έπρεπε να γίνουν τρεις 
για να υπογράψουν κι άλλο ξεπούλημα, κι άλλη εξαθλίωση...

Δεν τους αξίζει να τους ακούμε!
Δεν μας ταιριάζουν τέτοιοι ταγοί!

Και να μας προκαλεί ο κ. Σόιμπλε να επιλέξουμε με ποιους είμαστε και ποιους εμπιστευόμαστε, τους δικούς μας πολιτικούς ή τους ευρωπαϊκούς θεσμούς! Ω Θεέ μου, πόση ταπείνωση ακόμη μπορούμε ν' αντέξουμε!

Καμία!

Δώστε μας πίσω τα χρόνια μας  δώστε μας πίσω τα χαρτιά μας

Κλέφτες!

(από Μανόλη Αναγνωστάκη, Στα ψέματα παίζαμε) 

Όχι κύριοι, δεν θα φτάσουμε να πούμε
Μια ζωή λιγούρια ταξιδεύουμε
την ίδια διαδρομή
Ξεφτίλα - μοναξιά - απελπισία
Κι ανάποδα 
 (από Κατερίνα Γώγου, Τρία κλικ αριστερά)
 
Δεν θα τους περάσει!
Αντισταθείτε 
σ' αυτόν που χαιρετάει απ' την εξέδρα ώρες 
ατέλιωτες τις παρελάσεις 
σ' αυτή την άγονη κυρία που μοιράζει σμύρναν 
σε μένα ακόμα που σας ιστορώ. 
Αντισταθείτε πάλι σ' όλους αυτούς που λέγονται 
μεγάλοι   
................................
Ελευθερία ανάπηρη πάλι σου τάζουν. 
 (από Μιχάλη Κατσαρό, Αντισταθείτε) 

Εμείς τραγουδάμε!

Tου κύκλου τα γυρίσματα, που ανεβοκατεβαίνου,
και του τροχού, π' ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνου
με του καιρού τα αλλάματα, π' αναπαημό δεν έχου,
μα στο καλό κι εις το κακό περιπατούν και τρέχου, 

και των αρμάτω οι ταραχές, όχθρητες, και τα βάρη,
του έρωτα οι μπόρεσες και τση φιλιάς η χάρη, 

αυτάνα μ' εκινήσασι τη σήμερον ημέρα
ν' αναθιβάλω και να πω τά κάμαν και τά φέρα ...
 (από τον Ερωτόκριτο)

(http://www.youtube.com/watch?v=hOVysn2UVvM)

Χρόνια πολλά στους Χαράλαμπους! 
(http://www.youtube.com/watch?v=cjMJyY7EUJw) 

Σάββατο 4 Φεβρουαρίου 2012

Σάββατο στη Βιβλιοθήκη του Κοντόπευκου



 Πηγαίνοντας το πρωί στη βιβλιοθήκη της γειτονιάς μου, στο παράρτημα της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Αγίας Παρασκευής στο Κοντόπευκο, ήταν σαν όλοι οι δρόμοι να οδηγούσαν εκεί. Γονείς με τα παιδιά τους πήγαιναν στη Βιβλιοθήκη για την προγραμματισμένη σαββατιάτικη συνάντηση στην παιδική λέσχη ανάγνωσης.

Σήμερα ήταν το εικαστικό εργαστήρι με την  καλή συγγραφέα και εικονογράφο παιδικών βιβλίων Βάσω Ψαράκη στο πρόγραμμα  «Ξέρω τραγούδια να σας πω» - Φτιάχνουμε μάσκες ζώων…  Τα παιδιά συμμετείχαν με πολύ ενθουσιασμό, άλλοτε κάθονταν χάμω όταν έπρεπε για ν΄ ακούσουν τη συγγραφέα να τους μιλάει, να τους κάνει ερωτήσεις και αυτά ν' απαντάνε πρόθυμα και φωναχτά, έπαιρναν το λόγο όταν ήθελαν κάτι να πουν, άλλοτε έτρεχαν χαρούμενα ή έκαναν κατασκευές, ακολουθώντας τις οδηγίες των δασκάλων.  

Ήταν μια όαση χαράς η σημερινή εικόνα στη βιβλιοθήκη.


 Επισκέπτομαι τακτικά τη δημοτική βιβλιοθήκη, την κεντρική και το παράρτημα, νιώθω ικανοποίηση που βρίσκω αρκετά βιβλία από αυτά που θέλω και που έχω την πολύ καλή εξυπηρέτηση  από το προσωπικό. Θα ήθελα βέβαια να εμπλουτίζεται περισσότερο με νέα βιβλία (παρατηρώ  ότι σημαντικό μέρος της συλλογής, κυρίως δοκιμίων, ιστορικών βιβλίων κτλ., προέρχεται από δωρεές, πράγμα βέβαια θετικό και θα ήταν ίσως μια καλή ιδέα να ενισχυθεί αυτή η πλευρά της λειτουργίας, όμως σίγουρα δεν αρκεί). Θα ήταν επίσης χρήσιμο αν και η συλλογή του Κοντόπευκου υπήρχε στον ηλεκτρονικό κατάλογο, ώστε το σύστημα να είναι ενιαίο αφού πρόκειται για την ίδια βιβλιοθήκη.
Σε κάθε περίπτωση, η βιβλιοθήκη είναι εκεί και μας περιμένει.

Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2012

Βισουάβα Σιμπόρσκα, η ποιήτρια από την Πολωνία που έκανε σημαντικά τα ασήμαντα


Έφυγε πριν από δύο ημέρες η σπουδαία Πολωνή ποιήτρια Wisawa Szymborska (1923-2012), κάτοχος του βραβείου Νόμπελ (1996). Η Σιμπόρσκα, γράφοντας σε μια ποίηση τόσο αμέριμνα χορευτική, ήταν ποιήτρια της συνείδησης, όπως λέει ο άλλος σπουδαίος Πολωνός ποιητής Czesław Miłosz, για τον τρόπο που περιγράφει την καθημερινότητα της κοινής μας ζωής.

Την πρωτογνώρισα μέσα από το ποίημα "Εγκώμιο της αδελφής μου" που αφιέρωσα στη δική μου αδελφή γιατί της ταίριαζε. 

Η αδελφή μου δεν γράφει ποιήματα
και είναι απίθανο ν' αρχίσει ξαφνικά
να γράφει ποιήματα.
Μοιάζει της μάνας μου που δεν έγραφε
ποτέ ποιήματα και του πατέρα μου
που ούτε κι εκείνος έγραφε.
Κάτω απ' τη στέγη της αδελφής μου νιώθω
ασφάλεια:
τίποτα δεν θα παρακινήσει τον άνδρα της
να γράψει ποιήματα
και παρόλο που ακούγεται σαν ποίημα
του Άνταμ Μακεντόνσκι
κανένας από τους συγγενείς μου δεν καταπιάνεται
να γράφει ποιήματα.


Στο συρτάρι της αδελφής μου δεν υπάρχουν
παλιά ποιήματα
ούτε κάποια καινούργια στην τσάντα της.
Κι όταν με καλεί σε δείπνο
ξέρω ότι δεν σχεδιάζει να μου διαβάσει
ποιήματα.
Μαγειρεύει υπέροχες σούπες
χωρίς να το πολυσκέφτεται
κι ο καφές της δεν χύνεται πάνω
στα χειρόγραφα.


Σε πολλές οικογένειες κανένας δεν γράφει
ποιήματα,
όταν όμως γράφουν σπάνια είναι
ένα άτομο.
Σε κάποιες περιπτώσεις η ποίηση ρέει
σε καταρράκτες γενεών
και προκαλούν τρομερές δίνες
στις οικογενειακές σχέσεις.


Η αδελφή μου καλλιεργεί μια κόσμια,
καθομιλούμενη πρόζα,
κι ολόκληρη η λογοτεχνική της παραγωγή
βρίσκεται στις κάρτες των διακοπών
που υπόσχονται το ίδιο πράγμα κάθε χρόνο:
πως όταν επιστρέψει
θα μας τα διηγηθεί όλα,
όλα,
όλα.


Έγραφε μ' ένα ωραίο δικό της τρόπο αντιπολεμική ποίηση. Πολύ χαρακτηριστικό το ποίημά της "Το τέλος και η αρχή":

Μετά από κάθε πόλεμο
κάποιος πρέπει να ευπρεπίσει τον τόπο.
......................................................
Εκείνοι που ξέρουνε 
σχετικά με ό,τι έγινε
πρέπει να δώσουν κατεύθυνση σ' εκείνους
που ξέρουν λίγα.
Και λιγότερο από λίγα.
Και τελικά, τίποτα λιγότερο απ' το τίποτα.



Στο χορτάρι που σκέπασε
τις αιτίες και τ' αποτελέσματα
πρέπει τώρα κάποιος να ξαπλώσει
μ' ένα άχυρο στα δόντια
και να κοιτάζει τα σύννεφα.

Αλλά και στο "Ίσως χωρίς τίτλο", μας κάνει να σκεφτούμε πόσο σημαντικές είναι και οι πιο μικρές κι ασήμαντες θάλεγε κανείς στιγμές, οι λεπτομέρειες της καθημερινής μας ζωής, οι εικόνες από τον άνεμο που μεταφέρει τα σύννεφα, από τα βότσαλα που περικυκλώνουν την ακτή ή τα μυρμήγκια που γαζώνουν το γρασίδι:


Κατέληξα σ'αυτό: να κάθομαι κάτω από ένα δέντρο
δίπλα σ' ένα ποτάμι
σ' ένα ηλιόλουστο πρωινό.
Πρόκειται για ένα ασήμαντο περιστατικο
που δεν θα περάσει στην ιστορία.
Δεν πρόκειται για μάχες και συνθήκες
όπου έχουν διερευνηθεί τα κίνητρα
ή αξιομνημόνευτες τυραννοκτονίες.
................................................................
Όταν βλέπω τέτοια πράγματα δεν είμαι πια σίγουρη
τι αυτό που είναι σημαντικό
είναι πιο σημαντικό απ' αυτό που είναι ασήμαντο.


(Όλα τα παραπάνω από την έκδοση "Μια ποιητική διαδρομή", έκδ. Σοκόλη, 2003, σε μετάφραση Βασ. Καραβίτη)

Η Συμπόρσκα ζούσε στην Κρακοβία, την αγαπημένη μου πόλη.

Τετάρτη 1 Φεβρουαρίου 2012

Ο Σαραμάγκου και ο Σεπούλβεδα για το δικαστή Βαλτάσαρ Γκαρθόν


Οι Ισπανοί βγήκαν στους δρόμους σε υποστήριξη του δικαστή Γκαρθόν, Ιαν. 2012
 «Ο Γκαρθόν είναι η απόδειξη ότι ο χωρικός της Φλωρεντίας δεν είχε δίκιο όταν, στην καρδιά του Μεσαίωνα, χτύπησε τις καμπάνες της εκκλησίας του πένθιμα επειδή, είπε, η δικαιοσύνη είχε πεθάνει».


Αυτά έγραφε στις 14 Μαϊου 2010 ο Ζοζέ  Σαραμάγκου στο ιστολόγιό  του (που διατηρούσε μέχρι το θάνατό του στις 18 Ιουνίου 2010 σε ηλικία 88 ετών και το είχε ξεκινήσει στα 85 του!). Στις αναρτήσεις του ιστολογίου (που έχουν κυκλοφορήσει σε βιβλίο, εδώ με τον τίτλο «Το τελευταίοτετράδιο», ο σπουδαίος και σοφός Πορτογάλος συγγραφέας επανειλημμένα εκθειάζει τον Ισπανό δικαστή Baltasar Garzon για τους αγώνες του υπέρ της  δικαιοσύνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 

Ο δικαστής  Βαλτάσαρ Γκαρθόν  είχε διωχθεί  από τη θέση του όταν ζήτησε  την έκδοση από τη Βρετανία του πρώην δικτάτορα της Χιλής Αουγκούστο Πινοσέτ. 
 
 
Αλλά και ο Χιλιανός συγγραφέας Λουίς Σεπούλβεδα στο  κείμενο  «Χιλή:Ρήγμα και μνησικακία», αναφέρθηκε στις επικριτικές για το δικαστή Γκαρθόν δηλώσεις  του Δον Φελίπε  Γκονθάλεθ (του γνωστού  Ισπανού σοσιαλιστή και πρώην πρωθυπουργού της Ισπανίας) για το  ίδιο θέμα επειδή, είπε, η σύλληψη του Πινοσέτ στο Λονδίνο (για την οποία έφταιγε ο Ισπανός δικαστής) δημιουργεί κοινωνικό ρήγμα στη Χιλιανή κοινωνία:

«… Είναι εκπληκτικό ότι ο κύριος Γκονθάλεθ, ένας σοσιαλιστής (κι εγώ είμαι σοσιαλιστής, αλλά σοσιαλιστής όπως ο Αγιέντε), δεν αντιλαμβάνεται πως η καταστολή όλων των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων και κατακτήσεων, η κατάργηση της εθνικής συλλογικής σύμβασης εργασίας, η εμπορευματοποίηση των ηθικών ευθυνών του Κράτους προκαλούν (όχι μόνο στη χιλιανή, αλλά σε κάθε κοινωνία) ρήγματα που, όταν δεν γεφυρώνονται με τον καιρό, μπορεί να έχουν απρόβλεπτες συνέπειες.

 Αυτές τις μέρες δικάζεται πάλι ο Γκαρθόν για κατάχρηση εξουσίας, κατηγορείται γιατί … ζήτησε να γίνουν  έρευνες για τους χιλιάδες αγνοούμενους στην Ισπανία την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου (1936-1939) και τα πρώτα χρόνια της δικτατορίας του Φράνκο (1939-1975).

Όταν η υπεράσπιση της δικαιοσύνης δημιουργεί ρήγματα...

Καλό μήνα Φλεβάρη των Φλεβών...
 -----------------------------------------------------------------------
Πηγές που χρησιμοποίησα: 
Saramago, José. Το τελευταίο τετράδιο : Κείμενα που γράφτηκαν για το blog, Μάρτιος 2009 - Ιούνιος 2010. Αθήνα:  Εκδόσεις Καστανιώτη, 2011 (μτφρ.  Αθηνά Ψυλλιά). 
Sepúlveda, Luis. Η τρέλα του Πινοτσέτ. Αθήνα: Opera, 2003 (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης).