Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου 2012

Ποια βιβλία γνώσεων διαβάσαμε παιδιά; Η αναγνωστική συμπεριφορά των παιδιών ή μια βιβλιοθήκη σε κάθε σχολείο.


Exploring a world of facts? ... two boys reading outdoors. Photograph: George Marks / Getty Images, από την ηλεκτρονική έκδοση της Guardian, 28 Σεπτ. 2012.

Η αγγλική εφημερίδα Guardian ξεκίνησε στις 28 Σεπτεμβρίου μία ενδιαφέρουσα συζήτηση στο ιστολόγιό της Booksblog σχετικά με τα διαβάσματα της παιδικής ηλικίας, ρωτώντας τους αναγνώστες να απαντήσουν ποια ήταν τα αγαπημένα τους βιβλία όταν ήταν παιδιά, συγκεκριμένα μάλιστα όχι τα μυθιστορήματα αλλά τα βιβλία γνώσεων. Αφορμή είναι η δημοσίευση Έκθεσης της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής σχετικά με την αναγνωστική συμπεριφορά και στάση των παιδιών και κυρίως των αγοριών στη Μεγάλη Βρετανία.

Όπως σημειώνεται, τα αγόρια διαβάζουν λίγο και μάλιστα πολύ λιγότερο από τα κορίτσια (το 76% των αγοριών στα βρετανικά σχολεία δεν τα πάνε τόσο καλά όσο τα κορίτσια). Αυτό οφείλεται σύμφωνα με την Έκθεση:
  • στο οικογενειακό περιβάλλον που ευνοεί περισσότερο τα κορίτσια σε  δανεισμό από βιβλιοθήκη ή αγορά βιβλίων και όπου βασικό ρόλο παίζουν οι μητέρες σε αυτό
  • στο σχολικό περιβάλλον, όπου οι δάσκαλοι δεν γνωρίζουν σύγχρονα και ελκυστικά κείμενα για τα αγόρια ή/και δεν δίνονται οι ευκαιρίες στα αγόρια να αναπτύξουν αναγνωστικά ενδιαφέροντα και να απολαύσουν την ανάγνωση
  •  στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φύλου, σύμφωνα με τα οποία δεν αξιολογούν τη μάθηση και την ανάγνωση ως κριτήρια επιτυχίας.
Την ίδια μέρα δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα η επιστολή 26 συγγραφέων μη λογοτεχνικών παιδικών βιβλίων με τίτλο "Children need exciting non-fiction books – and libraries" (Τα παιδιά χρειάζονται συναρπαστικά μη λογοτεχνικά βιβλία - και βιβλιοθήκες) με αφορμή την παραπάνω Έκθεση. Οι συγγραφείς παρατηρούν την έλλειψη εκδόσεων σε βιβλία γνώσεων (εγκυκλοπαιδικών κτλ.), αλλά επίσης την έλλειψη (dearth) και ακόμη περισσότερο το θάνατο (death) των σχολικών και δημόσιων βιβλιοθηκών. Γι΄αυτό, διατυπώνοντας τις προτάσεις τους, καλούν τους εκδότες να πάρουν ξανά το ρίσκο τέτοιων εκδόσεων και τελειώνουν την επιστολή τους με την ευχή να μείνουν ανοιχτές οι βιβλιοθήκες: "... and keeping libraries open might be a good idea, too."

Το Διαδίκτυο, λένε οι συγγραφείς φταίει σε μεγάλο βαθμό όταν θεωρείται ότι μπορεί κανείς να βρει τα πάντα σε αυτόΣχετικά με την επίδραση του Διαδικτύου, θυμάμαι ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο δημοσιογράφου  της International Herald Tribune ("Όταν το Διαδίκτυο σκοτώνει την περιέργεια", Καθημερινή, Κυριακή 3/10/2010), όπου ο συγγραφέας έκανε λόγο για την αρνητική επίδραση του Διαδικτύου στην "παραγωγική κλιμάκωση της περιέργειας" (είχα ξαναγράψει εδώ).
  
Είναι αξιοσημείωτο ότι και νωρίτερα οι Βρετανοί συγγραφείς κινητοποιήθηκαν ώστε να κατοχυρωθεί νομοθετικά η ύπαρξη βιβλιοθηκών σε όλα τα σχολεία (Guardian, 27 Ιουν. 2012, "Authors call for 'a library in every school' legislation"), με αφορμή έρευνα της Ένωσης Σχολικών Βιβλιοθηκών σύμφωνα με την οποία το 80% των σχολικών βιβλιοθηκών έχουν υποστεί περικοπές στους προϋπλογισμούς τους τον τελευταίο χρόνο.

Βέβαια, άν οι Βρετανοί αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τις βιβλιοθήκες, που είναι πρωτοπόροι στο θεσμό της δημόσιας-λαϊκής βιβλιοθήκης και της σχολικής βιβλιοθήκης, τότε τι να πούμε για τη χώρα μας; Αναρωτιέται κανείς, τι προϋπολογισμοί διατίθενται για τη λειτουργία, τη στελέχωση και τον εμπλουτισμό τους. Όμως, πιστεύω ότι οι δημόσιες και οι δημοτικές βιβλιοθήκες, όπου υπάρχουν, προσπαθούν και σε πολλές περιπτώσεις κάνουν εξαίρετη δουλειά (συχνά αθόρυβα) και μακάρι να υπάρχει ή να δυναμώνει ακόμη περισσότερο η συνεργασία με τα σχολεία και τους εκπαιδευτικούς της περιοχής τους.

Μια εικόνα από τη δημοτική βιβλιοθήκη της Αγίας Παρασκευής, στο παράρτημα Κοντόπευκου, ένα πρωινό Σαββάτου, όπου μικρά παιδιά είχαν γεμίσει το αναγνωστήριο παρακολουθώντας με πολλή προσοχή τη συγγραφέα Βάσω Ψαράκη.
Επιστρέφοντας στην έρευνα της Guardian, έχει πολύ ενδιαφέρον να διαβάσει κανείς τα σχόλια - απαντήσεις των αναγνωστών σχετικά με τα αγαπημένα ή τα πρώτα τους "εγκυκλοπαιδικά" διαβάσματα. 

Νοσταλγία; Γιατί όχι; 

Μήπως να καταθέταμε κι εμείς αντίστοιχες μνήμες; 

Για  μένα, τα πρώτα βιβλία γνώσεων που απέκτησα (σε τεύχη μάλιστα που στη συνέχεια έδεσα σε δύο τόμους) ήταν τα "Αιγαίο-Κνωσός-Μυκήνες" και "Η ανακάλυψη της γής" το 1967. Το δεύτερο ήταν "πανομοιότυπος ελληνική έκδοσις του υπό τον τίτλον La decouverte de la terre έργου των οίκων Larousse και Paris-Match", έκδ. 1965. Στη συνέχεια, αγόραζα (πάλι σε τεύχη) την "Παγκόσμια Ιστορία του Πολιτισμού" του Will Durant. Και η πρώτη ελληνική εγκυκλοπαίδεια που μου αγόρασε ο πατέρας μου στην Στ' Δημοτικού ήταν η δίτομη Εγκυκλοπαίδεια "Πρωίας". Αυτά.


Το εξώφυλλο της γαλλικής έκδοσης. Αυτό που ακόμη με ενθουσιάζει στο βιβλίο είναι οι εικόνες και οι φωτογραφίες του. Αξίζει να το αναζητήσει κανείς.

Σάββατο 22 Σεπτεμβρίου 2012

Ιστορία, του Γιάννη Ρίτσου

Ό,τι και νάναι, εδώ θα μείνω, - ψιθύρισε,
Ο γιαλός είναι μεγάλος, οι πέτρες
αλλάζουν χρώμα με το πέρασμα της ώρας.
Αν κοιτάξεις στο νερό, λίγο μετά το λυκόφως,
θα δεις τον τελευταίο γιο του Θυέστη
χωρίς σπαθί, χωρίς στεφάνι, μόνον
με την ουλή ενός άστρου στο δεξί του νεφρό.
Τ' άλλα θα πεις πως είτανε της μοίρας,
κι ο έρωτας κ' η σφαγή κ' η επάνοδος,
η πρόσκαιρη εξουσία, η έλλειψη απογόνων
και το μικρό, σιδερένιο σταυρουλάκι
περασμένο σε σπάγγο, κείνο το ίδιο βράδι,
πατημένο στο χώμα απ' τις οπλές των αλόγων.

(Αντιγραφή από τη συλλογή "Μαρτυρίες", εκδ. Κέδρος 1977.
Τα ποιήματα της συλλογής γράφτηκαν την περίοδο 1964-1966)

Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2012

"Η νταμαχιά είναι ατιμία και η γκρίνια είναι χτικιό"



Για άλλη μια φορά, η Ιωάννα Καρυστιάνη παίζει με τις λέξεις και με το λόγο, το λόγο τον καθημερινό, τον ιδιωματικό, το λόγο των απλών ανθρώπων.  

Μετά τους " γαϊδουρόθυμους" στο "Κουστούμι στο χώμα" και τις περίφημες είκοσι τέσσερις λεπτές "κυπαρισσοσανίδες" στη "Μικρά Αγγλία" (από τα καλύτερα για μένα βιβλία της νεοελληνικής λογοτεχνίας), στο τελευταίο της βιβλίο "Καιρός σκεπτικός" χρησιμοποίησε τη λέξη "νταμαχιά" στη φράση "Η νταμαχιά είναι ατιμία και η γκρίνια είναι χτικιό". 

Έψαξα να βρω τι θα πει "νταμαχιά", δεν το βρήκα στα λεξικά, βρήκα δυο αναφορές στο Διαδίκτυο, αλλά χωρίς ορισμό. Θυμήθηκα τα περί ευφωνίας της κρητικής διαλέκτου όπως πολύ αναλυτικά την περιγράφει ο Μιχαήλ Καυκαλάς ("Περί της ευφωνίας της κρητικής διαλέκτου", Λεξικογραφικόν Δελτίον, Παράρτημα 5, Ακαδημία Αθηνών, Κέντρον Ερεύνης των Νεοελληνικών Διαλέκτων και Ιδιωμάτων, Αθήνα, 2000), όπου κάνει λόγο για την ηχηροποίηση στον προφορικό λόγο  των άηχων συμφώνων κ, π, τ για λόγους ευφωνίας, εδώ του τ, μετατρέποντάς το σε ντ.  

Έτσι, έψαξα  "ταμαχιά", δεν το βρήκα, βρήκα όμως ότι υπάρχουν οι λέξεις " ταμάχι" και "ταμαχιάρης" με αραβοτουρκική προέλευση. Στο Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) γράφει:

ταμάχι το [tamáxi] : (λαϊκότρ.) πλεονεξία, λαιμαργία: Εσένα παιδάκι μου θα σε φάει το ~. [τουρκ. tamah (από τα αραβ.)

ταμαχιάρης -α -ικο [tamaxáris] : (λαϊκότρ.) πλεονέκτης, λαίμαργος, αχόρταγος. || (ως ουσ.) [ταμάχ(ι) -ιάρης (πρβ. τουρκ. tamahkâr)] 

Ατιμία λοιπόν η πλεονεξία, αλλά και χτικιό η γκρίνια, λέει η Σούλα, ηρωίδα ενός από τα πιο όμορφα διηγήματα της συλλογής.

"...Ο τρόπος της οδηγία από τον παππού της, εργάτη στη γούνα, μια ζωή με την τσάγγα, τον τσιόκο, την ξύστρα και τη σταματούρα, χωμένο στις μπάλες με τους χορδάδες, που μετά από σαράντα χρόνια στη δουλειά της ευπορίας και της πολυτέλειας αξιώθηκε να τιμήσει τη γυναίκα του με μια καφαδόγουνα και την κόρη του με μια λαγόγουνα.
Η νταμαχιά είναι ατιμία και η γκρίνια είναι χτικιό, έλεγε, εμάς ο σωσμός μας είναι η καλή καρδιά, αυτή ανυψώνει και το νου, αυτή κάνει τον άνθρωπο και όχι τα βιζόν και οι αρζαντέδες..."

Σε όλα τα διηγήματα, οι ήρωες της Καρυστιάνη είναι απλοί, καθημερινοί άνθρωποι, άνθρωποι του μεροκάματου, από διάφορα μέρη της Ελλάδας και με τα χαρακτηριστικά του τόπου και της ιστορίας τους.

"... Οι γονείς της γενιάς που σκόνταψε στον πόλεμο, έχασε το ματς του αντάρτικου κι έφαγε την κανονιά της φτώχειας, τσαπί και λάσπη..."

Και δεμένα με τη σημερινή κατάσταση, τη φτώχεια, την αναδουλειά, την ασκήμια.

"... Την τελευταία διετία το κατάστημα μπαίνει μέσα. Η οικοδομή νεκρή, οι αγρότες δεν επισκευάζουν τα σπίτια τους, το φρεσκάρισμα των χρωμάτων αναβάλλεται επ' αόριστον.
Περπατώντας στην πόλη βλέπει τις ξεφτισμένες μπογιές στα πορτοπαράθυρα και τις τάπες της μούχλας στα ντουβάρια και σκέφτεται πως το ταμείον είναι μείον ..."

Αλλά και τη Μαριάννα Κορομηλά θυμίζεται με τις ατελείωτες ξεναγήσεις της στα μέρη της Τουρκίας (κι εγώ θυμάμαι εκείνες τις όμορφες εκπομπές της στο ραδιόφωνο με τις περιγραφές των τόπων αυτών).

"...'Οταν εγώ σε παρακαλούσα να πάμε στην Τουρκία, έλα, Τόλη μου, να μας πάει η Κορομηλά να προσκυνήσουμε τα ματωμένα χώματα, αυτή ξεθεώνει κόσμο, μου 'λεγες, ατελείωτες ξεναγήσεις, ορειβασία, πεζοπορία και πούλμαν σε γκρεμούς..."

Ήρωες βασανισμένοι, πονεμένοι, που κάνουν απολογισμό ζωής και ονειροπολούν ή αναστοχάζονται, μα δε γκρινιάζουν, η γκρίνια είναι χτικιό.

"... Ιστορίες να μου φέρεις. Αλλά να χαρείς, δίχως ανθρώπινα θύματα. Ετοίμασε μερικά ωραία τοπία. Με πλούσια βλάστηση. Να πεις εκείνο με το ποτάμι και τα βουβάλια. Α, κι εκείνο με τις πυγολαμπίδες στις φτέρες. Εσύ θα βάλεις τα τοπία της εξοχής κι εγώ το φρικασέ..."
 
Κι εγώ βάζω μια Σούλα ακόμη:

Η δική μας Σούλα στο χωριό την ώρα που πλένεται και πίσω ένα από τα Σουλάκια της

Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου 2012

Τρία ποιήματα για τα Χανιά



 Αντιγράφω από την ποιητική συλλογή “Περνώντας βάφεσαι μπλε” της τρυφερής κι ευαίσθητης Χανιώτισσας ποιήτριας Ελένης Μαρινάκη (εκδ. Πλέθρον, 1987). Λες και γράφτηκαν για μένα και για όσους αφήνουμε την πόλη μας για να επιστρέψουμε πάλι και πάλι...

(Σε όσους ξέρουν πως αυτή
η πόλη είναι στην πραγματικότητα
η μπλε τεντωμένη κλωστή
που πάνω της περπατούμε
γέρνοντας πότε μπροστά και πότε
πίσω, διαρκώς ταλαντευόμενοι.
Σ' αυτούς που από τα παράθυρά τους
κάθε πρωί βλέπουν τα αόρατα νήματα
της μεγάλης σκηνής να απλώνονται
για να αρχίσουμε πάλι το παιχνίδι).

Χανιά, Δεκέμβριος 1986
                                 Ι

Κάποτε θα γράψω μια ωδή σε σένα
                πόλη
με τους ποταμούς των κυμάτων
που ξεδιπλώνουν υποσχέσεις.
Στους δρόμους σου έχουμε ξεχαστεί από καιρό
περιηγητές της παιδικής σου ηλικίας
ερασιτέχνες αλιείς εικόνων
με ήλιο και σκιά
φωτογράφοι της ζωής σου
πλανόδιοι, μικροπωλητές στα πανηγύρια
ηδονοβλεψίες της αβάσταχτής σου ομορφιάς.
Κάποτε επιτέλους θα φτάσω
με τρικάταρτο στις αυλές σου
για να φυτέψω πάλι βιγκόνια
και βασιλικό.
                                 ΙΙ 

Ζηλεύω που δίνεσαι σε όλους τους άλλους
με την καθημερινή σου φορεσιά.
Τη συνηθισμένη.
Εμένα με δέχεσαι μόνο με τις γιορτινές σου
γιρλάντες Χριστούγεννα – Πάσχα
έτσι για να με κάνεις να νοιώθω
περπατώντας στους δρόμους σου
αιώνια ξένη.
                                  ΙΙΙ.

Πόσον καιρό από μακριά
κρατώ το σφυγμό σου.
Σ' έχω δει να κερδίζεις άλλοτε
στα χαρτιά και άλλοτε στην αγάπη.
Μα κυρίως να χάνεις.
Δυνατές βροχές παίρνουνε μαζί τους
τα παλιά σου χρώματα και μένεις
γυμνή από μνήμες.
Ευτυχώς που υπάρχουνε οι εξαίσιοι
μάγοι να καταγράφουν όλα
τα φωτεινά σου σημεία
όλα τα σκοτεινά σου πρόσωπα.
  (Οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν στις 28 Αυγούστου στο παλιό λιμάνι με μελτεμάκι)

Δευτέρα 3 Σεπτεμβρίου 2012

Οι βιβλιοθήκες και τα πανηγύρια, με αφορμή ένα άρθρο του Τάκη Θεοδωρόπουλου


Γράφω το παρακάτω κείμενο με αφορμή το άρθρο του Τάκη Θεοδωρόπουλου στα Νέα την Παρασκευή 31 Αυγούστου 2012 με τίτλο [Ανορθόδοξα] Οι 105 δημοτικές βιβλιοθήκες. Επισκέπτομαι συχνά δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες, δανείζομαι βιβλία και έχω άποψη για το ρόλο, τη λειτουργία και τις ανάγκες τους, αλλά και για τις αδυναμίες και τα προβλήματά τους. Βρήκα το άρθρο του Τ. Θ. ειρωνικό και χωρίς απάντηση ουσιαστικά στο ίδιο το πρόβλημα. Μικρή δική μου συμβολή ως απάντηση:

Και τελικά κύριε Θεοδωρόπουλε, ποια είναι η δική σας γνώμη για τις βιβλιοθήκες; Να κλείσουν λοιπόν, αφού οι δήμαρχοι έχουν την πολιτική και την κουλτούρα που αναφέρετε και που σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να είναι κι έτσι; Δώστε την άποψή σας ως πνευματικός άνθρωπος (που σας διαβάζω, να ξέρετε), συμβάλετε κι εσείς ώστε οι δήμαρχοι να μην νοιάζονται μόνο για τα γλέντια και τα πανηγύρια τύπου "Παπαρίζου" (αλήθεια ξεχνάτε φαίνεται ότι τα "γλέντια" αυτά και οι "καλλιτέχνες" αυτοί έγιναν σύμβολα του ελληνικού πολιτισμού και της ψυχαγωγίας μας με ανώτατη καθοδήγηση, πολύ πιο πάνω από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, θυμάστε τις ζεμπεκιές φαντάζομαι...). 

Και με την ευκαιρία, αναρωτιέμαι, ποια η άποψή σας για το "άνοιγμα" της Εθνικής Βιβλιοθήκης με τη διοργάνωση ποιητικών και μουσικών εσπερίδων, αλλά χωρίς επί της ουσίας άνοιγμα  στους θησαυρούς της; Και ποια η γνώμη σας για τη Βιβλιοθήκη Κοραή στη Χίο που για άνοιγμα διοργάνωσε εκδήλωση για τον Καζαντζίδη και που κατά τα άλλα περιέχει κι αυτή θησαυρούς ανεκμετάλλευτους; Δεν αξιολογώ εδώ τον Καζαντζίδη, την Παπαρίζου ή τη Βίσση. Όντως πολλοί δήμαρχοι δεν ξέρουν τι έχουν οι βιβλιοθήκες τους, όντως πολλοί άνθρωποι των βιβλιοθηκών δεν κινούνται όπως θα έπρεπε και θα μπορούσαν για τη διάδοση της ίδιας της αξίας και του περιεχομένου των βιβλιοθηκών τους.

Ποιά η γνώμη σας για τις δημόσιες και δημοτικές βιβλιοθήκες που έχουν θησαυρούς από την τοπική ιστορία και παράδοση, που όμως παραμένουν ερμητικά κλειστοί σε κάποια συρτάρια ή μπορεί και υπόγεια, την ίδια στιγμή που διοργανώνονται πολλές εκδηλώσεις με την πρωτοβουλία και τη δουλειά των ανθρώπων στις βιβλιοθήκες αυτές και με τη συνδρομή και καθοδήγηση/συντονισμό ενός συγκεκριμένου φορέα; Οι εκδηλώσεις αυτές είναι παραπάνω από αξιόλογες, μπορώ να πω ότι δεν θυμάμαι άλλη εποχή με τόση προς τα έξω παρουσία των βιβλιοθηκών και με αναφορές όχι μόνο στον αθηναϊκό αλλά και στον τοπικό τύπο. 

Όμως, κι εδώ δεν βλέπετε μια αντίφαση; Προσωπική μου άποψη είναι ότι οι ανοιχτές εκδηλώσεις με διοργανωτές τις βιβλιοθήκες είναι απαραίτητες και μάλιστα στη χώρα μας χωρίς κουλτούρα (τολμώ να ομολογήσω) χρήσης των βιβλιοθηκών, μπορούν μεν να συμβάλλουν στην προσέγγιση των πολιτών, στην εξοικείωση και τελικά στη χρήση τους, αλλά και πάλι πιστεύω ότι ο ρόλος τους δεν είναι μόνο αυτός και ότι από μόνες τους οι εκδηλώσεις δεν συμβάλλουν στη διάδοση της ανάγνωσης και πολύ περισσότερο στη γνωριμία και διάδοση του πολιτισμού της γνώσης (της κάθε γνώσης).

Συμφωνώ μαζί σας, γι' αυτό και αντιγράφω:

"Η ύπαρξη και η καλή λειτουργία μιας βιβλιοθήκης δεν αφορά μόνον τους βιβλιόφιλους. Αφορά το κοινωνικό σύνολο, έχει να κάνει με τη γενική παιδεία, έχει να κάνει με την καλλιέργεια, εντέλει έχει να κάνει με τη δημοκρατία. Δεν είναι απλό διακοσμητικό συμπλήρωμα του εκπαιδευτικού συστήματος. Είναι ένα από τα συστατικά του κύτταρα. Μας απασχολεί η σχέση του πολίτη με τον δημόσιο χώρο; Εξίσου σημαντική είναι και η σχέση του με τις βιβλιοθήκες"

Λοιπόν, σε λίγες μέρες ανοίγουν τα σχολεία. Να μια ευκαιρία για καμπάνια και για δημιουργική συμβολή, από τους δήμους, από τις βιβλιοθήκες, από το Υπουργείο Παιδείας, από τους "ευεργέτες", από τους πνευματικούς ανθρώπους. 

Κύριε Θεοδωρόπουλε, έχουμε διαλύσει και δεν φταίμε όλοι και δεν παίζαμε όλοι παλαμάκια όταν οι ηγέτες μας χόρευαν στο ρυθμό της ζεμπεκιάς της μακαρίτισσας της Σακελλαρίου. Δεν βάζουμε σεμεδάκια στα ράφια της βιβλιοθήκης μας όλοι. Δεν είναι οι βιβλιοθήκες για τα αζήτητα, ακόμη και όπου οι τυπικά προϊστάμενοί τους όπως οι δήμαρχοι, νοιάζονται για τα ρουσφέτια και την επανεκλογή τους.

Η νύχτα μεγαλώνει, δίχτυα στο φως απλώνει,
η νύχτα μεγαλώνει…

 Έτσι τελειώνει ο Ηλίας Κατσούλης το τραγούδι για το μικρό Σεπτέμβρη, που όμως λέει μέσα:

Ένας γλυκός Σεπτέμβρης στάζει το μέλι του
σωστό παληκαράκι τρυγάει τ’ αμπέλι του...

Καλό Σεπτέμβρη λοιπόν, καλή σχολική χρονιά. Να μη μιλήσω για σχολικές  βιβλιοθήκες. Εδώ, ποιος φταίει; Οι διευθυντές των σχολείων; Να μη μιλήσω για τις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες. Που στήθηκαν πάνω στην άμμο και τώρα χωρίς προσωπικό και χωρίς χρήματα όσοι έχουν απομείνει παλεύουν με τα κύματα στην κυριολεξία. Πού είναι το Υπουργείο Παιδείας; Πού είναι η Μεγάλη Ελλάδα; Πού την παρέδωσαν τελικά; 

Θλίβομαι...

η νύχτα μεγαλώνει…

Ας κάνουμε κάτι!